ตำนาน แม่ย่านาง

ตามความเชื่อของคนไทย ก่อนที่จะออกเดินทาง หรือซื้อรถใหม่ จะต้องมีการบูชาแม่ย่านาง เพื่อความเป็นสิริมงคล และเพื่อให้แม่ย่านางช่วยคุ้มครองให้เดินทางได้แคล้วคลาดปลอดภัยจากภัยอันตรายต่าง ๆ ในสมัยก่อนมีตำนานเล่าขานกันมาว่า แม่ย่านาง คือกัปตันสาวผู้เสียสละโดยเอาชีวิตของตนเอง แลกกับการที่ต้องอยู่บนเรือตลอดไป เพื่อให้ลูกเรือทั้งหมดรอดชีวิต ไปย้อนอ่าน ตำนาน แม่ย่านาง กันได้สำหรับคนที่สนใจในเรื่องนี้

ตำนาน แม่ย่านาง เรื่องเล่าขานในอดีต

ตามตำนานเล่าขานกันมา ว่ากันว่า … มีหญิงสาวคนหนึ่ง เป็นผู้เชี่ยวชาญทางด้านการเดินเรือเป็นอย่างมาก เธอคือกัปตันสาวผู้มีจิตใจดีงาม ในทุก ๆ ครั้งการเดินทางของเธอนั้น ไม่เคยมีครั้งไหนที่ผู้คนบนเรือ จะต้องเกิดอันตรายเลยแม้แต่ครั้งเดียว

แต่แล้วจู่ ๆ วันหนึ่งเรื่องราวที่ไม่คาดฝันก็เกิดขึ้นจนได้ ในขณะที่เธอกำลังเดินทางอยู่นั้นได้เกิดพายุลูกใหญ่ขึ้นมา สร้างความตื่นตระหนกให้กับผู้คนบนเรือ หญิงสาวกัปตันเรือเห็นสถานการณ์ไม่ดีจึงไม่รอช้า เธอรีบอธิษฐาน ทูลขอพระอินทร์ให้ไว้ชีวิตลูกเรือของเธอ แต่พระอินทร์นั้นมีข้อแลกเปลี่ยน ก่อนที่จะช่วยชีวิตลูกเรือทั้งหมด ต้องแลกกับการที่เธอต้องอยู่บนเรือลำนี้ไปตลอดกาล

ด้วยความที่เป็นคนจิตใจดี เธอจึงยอมรับข้อเสนอโดยทันที เพราะต้องการให้ทุกคนบนเรือ มีชีวิตรอดกลับไปอย่างปลอดภัย หญิงสาวได้สั่งเสียกับลูกเรือไว้ว่า ให้รีบเดินทางกลับบ้านไปหาครอบครัว และเมื่อเธอตกลงรับข้อเสนอ พายุก็สงบลงในทันที เป็นจังหวะเดียวกับที่หญิงสาวได้หายไปไปพริบตา ทุกคนต่างไม่เข้าใจว่าเกิดอะไรขึ้น แต่มีกะลาสีผู้เห็นเหตุการณ์ ได้เล่าเรื่องราวทั้งหมดให้ทุกคนได้ฟัง นับตั้งแต่นั้นมา กัปตันสาวผู้เสียสละ จึงได้รับการนับถือในฐานะของแม่ย่านาง เป็นเทพผู้คุ้มครองคนเดินทางนับตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

ความเชื่อ สิ่งที่ไม่ควรปฏิบัติบนเรือ

ชาวประมงมีความเชื่อว่า แม่ย่านางจะคุ้มครองทุกคนให้ปลอดภัยในการเดินเรือ และช่วยให้หาปลาได้เยอะ ๆ ถ้าทำตามในสิ่งที่แม่ย่านางพึงพอใจอย่างเคร่งครัด ดังนั้นก่อนออกเรือ ชาวประมงจึงทำการกราบไหว้แม่ย่านางก่อน และไม่ปฏิบัติพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมดังต่อไปนี้บนเรือโดยเด็ดขาด

1.ไม่ทะเลาะกันขณะอยุ่ในเรือ
2.ไม่ทำเรือสกปรก
3.ไม่ดื่มสุราก่อนออกจากเรือ
4.ไม่เหยียบโขนเรือ
5.ไม่นำผู้หญิงมาร่วมเพศในเรือ

ไหว้แม่ย่านางรถ

ไหว้แม่ย่านางใช้ธูปกี่ดอก ของไหว้ ใช้อะไรบ้าง?

1. ผลไม้ 5 อย่าง ( กล้วยน้ำว้าสุก 2 หวี และผลไม้อย่างอื่น ๆ อีก 4 อย่าง )
2. ข้าว 1 ถ้วย
3. น้ำ 1 แก้ว
4. หมาก พลู ยาเส้นสีฟัน 3 คำ
5. ยาสูบ 3 มวน

วันเวลา และขั้นตอนการไหว้

ตามธรรมเนียมแต่โบราณมี 2 ช่วง คือ 1. ช่วงตรุษจีน 2. ช่วงสงกรานต์ หรือแล้วแต่จะประยุกต์
รถใหญ่ รถทัวร์ อาจต้องไหว้ปีละ 2 ครั้ง
วิธีไหว้แม่ย่านางรถ – รถยนต์ปกติปีละครั้ง ไหว้เวลาเช้าจัดโต๊ะที่หน้ารถ สตาร์ทเครื่องยนต์ บีบแตร 3 ที จุดธูป 9 ดอก บอกถวายเฉพาะแม่ย่านางรถ อย่างเดียวเท่านั้น!)

คำถวายของไหว้แม่ย่านางรถ

นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ…ว่า 3 จบ
สุทินนัง วัตถุทานัง อาสะวะ ขะยาวะหัง โหตุ
ทุติยัมปิ สุทินนัง วัตถุทานัง อาสะวะ ขะยาวะหัง โหตุ
ตะติยัมปิ สุทินนัง วัตถุทานัง อาสะวะ ขะยาวะหัง โหตุ

ลูกขอถวายสิ่งของเหล่านี้แก่แม่ย่านางรถ ขอท่านจงรับซึ่งสิ่งของเหล่านี้เพื่อประโยชน์และความสุขแก่ลูกทั้งหลายเทอญ สาธุ
(ให้พูดในสิ่งที่ดี ๆ มีโชค ร่ำรวย ทำมาค้าขายให้เงินไหลกอง ทองไหลมา จงเกิดมีแก่เรา) จากนั้นรอประมาณ 20 นาที แล้วจุดยาสูบ 3 มวน ให้เจ้าที่ด้วย และรอประมาณ 3 นาที ก็มากล่าวคำลา

คำลาของไหว้แม่ย่านางรถ

นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ….ว่า 3 จบ
พุทธังลา ธัมมังลา สังฆังลา ข้าพเจ้าขอลาสิ่งของเหล่านี้เพื่อให้เป็นทานต่อไป เป็นยารักษาโรค อย่าให้เกิดโทษเลยนะ เสสัง มังคะลา ยาจามะ

แม่ย่านาง ในทางพุทธศาสนา ต้องการบอกว่า ให้มีสติ

พระมหาวีระพันธ์ ชุติปัญโญ พระนักเขียนเจ้าของนามปากกา “ชุติปัญโญ” ได้ให้ความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่อง แม่ย่านาง ว่า … เวลาคนโบราณเดินทาง จะบอกกันว่า “ขอให้มีแม่ย่านางคุ้มครองนะ” จริง ๆ ต้องการบอกว่าให้มีสตินั่นแหละ แต่ถ้าบอกว่า “ขอให้มีสติคุ้มครองนะ” ก็ดูไม่เป็นรูปธรรม เลยต้องสร้างเงื่อนไขขึ้นมา เหมือนเรื่องผีหลอก คนโบราณเขาจะบอกกันว่า ใครไม่ไหว้พระสวดมนต์ ผีจะหลอกเอาไปอยู่ด้วย แม่ย่านางก็เข้าข่ายนี้แหละ ความจริงแล้วความเชื่อนั้นไม่ผิด แต่ควรต่อยอดความเชื่อ จนเกิดเป็นปัญญา คำว่า “แม่ย่านาง” ที่แท้จริง ในความหมายที่ทำให้เราฉลาดขึ้นก็คือการมีสติ ไม่ประมาท เตือนตัวเองให้ระมัดระวังในการเดินทาง เพื่อไม่ให้เกิดอุบัติเหตุ ( อ้างอิงจาก goodlifeupdate )

ภาพจาก Jonny Lindner , Karin Henseler, engin akyurt