คำถามที่ ไอสไตน์ เคยถามนักเรียน ในห้องเรียนวันหนึ่ง ไอสไตน์ถามนักเรียนว่า … ” มีคนซ่อมปล่องไฟสองคน กําลังซ่อมปล่องไฟเก่า พอพวกเขาออกมาจากปล่องไฟ ปรากฏว่า คนหนึ่งตัวสะอาด อีกคนตัวเลอะเทอะ เต็มไปด้วยเขม่า ขอถามหน่อยว่า คนไหนจะไปอาบน้ำก่อน ”
ตรรก กับดักทางความคิด
คำถามที่ ไอสไตน์ เคยถามนักเรียนในห้อง
นักเรียนคนหนึ่งตอบว่า ” ก็ต้องคนที่ตัวสกปรกเลอะเขม่าควันสิครับ ”
ไอสไตน์ พูดว่า ..
” งั้นเหรอ คุณลองคิดดูให้ดีนะ คนที่ตัวสะอาด เห็นอีกคนที่ตัวสกปรกเต็มไปด้วยเขม่าควัน เขาก็ต้องคิดว่าตัวเองออกมาจากปล่องไปเก่าเหมือนกัน ตัวเขาเองก็ต้องสกปรกเหมือนกันแน่ๆ เลย ส่วนอีกคน เห็นฝ่ายตรงข้ามตัวสะอาด ก็ต้องคิดว่า ตัวเองก็สะอาดเหมือนกัน ตอนนี้ ผมขอถามพวกคุณอีกครั้งว่า ใครที่จะไปอาบน้ำก่อนกันแน่ ”
นักเรียนคนหนึ่งพูดขึ้นมาด้วยความตื่นเต้นว่า
” อ้อ ! ผมรู้แล้ว พอคนตัวสะอาดเห็นอีกคนสกปรก ก็นึกว่าตัวเองต้องสกปรกแน่ แต่คนที่ตัวสกปรก เห็นอีกคนสะอาด ก็นึกว่าตัวเองไม่สกปรกเลย ดังนั้นคนที่ตัวสะอาดต้องวิ่งไปอาบน้ำก่อนแน่เลย ….. ถูกไหมครับ….”
ไอสไตน์มองไปที่นักเรียนทุกคน นักเรียนทุกคน ต่างเห็นด้วยกับคําตอบนี้ ไอสไตน์ ค่อยๆ พูดขึ้นอย่างมีหลักการและเหตุผล
คำตอบ.. ที่ยังผิด
” คําตอบนี้ก็ผิด ทั้งสองคนออกมาจากปล่องไฟเก่าเหมือนกัน จะเป็นไปได้ไงที่คนหนึ่งสะอาด อีกคนหนึ่งจะสกปรก นี่แหละที่เขาเรียกว่า “ตรรก”
เมื่อความคิดของคนเราถูกชักนําจนสะดุด ก็จะไม่สามารถแยกแยะและหาเหตุผล แห่งเรื่องราวที่แท้จริงออกมาได้ นั่นคือ “ตรรก”
ตรรก…
จะหาตรรกได้ก็ต้อง กระโดดออกมาจาก ” พันธนาการของความเคยชิน ”
หลบเลี่ยงจาก ” กับดักทางความคิด ”
หลีกหนีจาก ” สิ่งที่ทําให้หลงทางจากความรู้จริง ”
ขจัด ” ทิฐิแห่งกมลสันดาน ”
จะหา ตรรก ได้ก็ต่อเมื่อ คุณสลัดหมากทั้งหมด ที่คนเขาจัดฉาก วางล่อคุณไว้
คำถามอะไรเอ่ยแบบอื่นๆ
