พิธี ลอยอังคาร หมายถึง การนำเถ้าถ่านที่เหลือจากการเผาศพไปลอยในแม่น้ำ ซึ่งเป็นความเชื่อและคตินิยมของคนไทยที่มีมาช้านาน ที่เมื่อทำพิธีเก็บอัฐิและทำบุญเสร็จแล้ว นิยมรวบรวมอังคารห่อด้วยผ้าขาวหรือใส่โถ แล้วห่อด้วยผ้าขาว นำไปทิ้งแม่น้ำหรือทะเลตอนที่มีร่องน้ำลึก การลอยอังคารนี้เชื่อว่าจะช่วยส่งดวงวิญญาณของผู้ล่วงลับไปสู่ภพภูมิที่ดี ที่ที่มีแต่ความร่มเย็นเป็นสุข เหมือนดั่งสายน้ำที่มีความชุ่มเย็นอยู่เป็นนิจ
ลอยอังคาร ส่งดวงวิญญาณ ให้ไปสู่ภพภูมิที่ดี
ที่มาของพิธีลอยอังคารนี้ สันนิษฐานว่าน่าจะได้รับอิทธิพลมาจากชาวอินเดีย ผู้นับถือศาสนาฮินดู ซึ่งมีความเชื่อในความศักดิ์สิทธิ์ของแม่น้ำคงคา จึงพากันนำกระดูกและเถ้าถ่านที่เหลือ จากการเผาศพทิ้งลงสู่แม่น้ำ เพราะเชื่อว่าการสัมผัสแม่น้ำคงคา จะช่วยชำระบาปและทำให้ได้ขึ้นสวรรค์
หากคิดในแง่พระพุทธศาสนา การลอยอังคาร เป็นเสมือนสัญลักษณ์ของการละวางทั้งปวง ทั้งร่างกายและสังขาร อันเกิดจากการรวมกันของธาตุต่างๆ (ดิน น้ำ ลม ไฟ) เมื่อแตกดับก็หลงเหลือเพียงผงธุลีที่ฝากไว้ในอากาศ ในดิน และในน้ำ เป็นการกลับคืนสู่บ้านอันนิรันดร์และแท้จริงของสรรพสิ่งทั้งมวล
ในสมัยก่อนที่ยังไม่มีการสร้างเมรุหรือตะกอนเผาศพ เถ้าถ่านและกระดูกที่เหลือจากการเผาศพนั้น หากปล่อยทิ้งไว้ก็จะขาวโพลนอยู่กลางลานวัดหรือป่าช้า ถูกผู้คนเหยียบย่ำและถูกสัตว์คุ้ยเขี่ยเป็นที่อุจาดตา จึงต้องเก็บให้เรียบร้อยแล้วนำไป ลอยในแม่น้ำทั้งหมด บ้างก็ลอยแค่ส่วนหนึ่งและเก็บไว้บูชาส่วนหนึ่ง ส่วนที่เก็บไว้บูชานี้ ก็คือกระดูกหรือที่เรียกว่า อัฐิ โดยจะเก็บไว้ในโกฐ และส่วนที่นำไปลอยน้ำ ก็คือขี้เถ้า หรือที่เรียกว่า อังคาร
ไทยรับมาทั้งพุทธ และ ฮินดู
ประเทศไทยจึงรับเอาวัฒนธรรม ประเพณีนี้มาทั้งสองทาง คือ ทั้งฮินดู และพุทธ กล่าวคือ สำหรับทางพุทธ ถ้าเป็นคนชั้นสูงก็จะก่อพระเจดีย์บรรจุอัฐิธาตุ ถ้าเป็นคนชั้นล่าง ก็เป็นแต่เพียงฝังอัฐิธาตุ หรือเอาไปกองทิ้งไว้โคนต้น ตามคติทางฮินดู ก็จะนำส่วนพระอังคาร (ถ่านที่เผาพระศพ) เชิญไปลอยปล่อยไปในแม่น้ำ .. เพิ่งมาเลิกลอยพระอังคาร เปลี่ยนเป็นบรรจุเมื่อ รัชกาลที่ 5 มานี้เอง
อุปกรณ์ที่ใช้ในพิธี ลอยอังคาร แบ่งเป็น 3 ชุด ดังนี้
1. เครื่องไหว้แม่ย่านาง
-ดอกไม้สด 1 กำ หรือพวงมาลัย 1 พวง
-ธูป 7 ดอก เทียนหนัก 1 บาท 1 เล่ม
-พานเล็ก 1 ใบ (สำหรับใส่ดอกไม้ธูปเทียน)
-เชือก 1 เส้น (สำหรับมัดธูปและดอกไม้ ไว้ที่เสาหัวเรือ)
2. เครื่องบูชาเจ้าแม่นทีและท้าวสีทันดร
-กระทงดอกไม้ 7 สี 1 กระทง
-ธูป 7 ดอก เทียนหนัก 1 บาท 1 เล่ม
-พานโตก ขนาดกลาง 1 ใบ (สำหรับใช้วางกระทงดอกไม้ 7 สี)
3. เครื่องไหว้อังคารบนเรือ
- ลุ้งใส่อังคาร และผ้าขาวสำหรับห่อลุ้ง
- พวงมาลัย 1 พวง
- ดอกมะลิ กลีบกุหลาบ หรือดอกไม้อื่น ๆ (สำหรับผู้ร่วมพิธีโรยบนอังคาร)
- ดอกกุหลาบ เท่าจำนวนผู้ร่วมพิธี
- น้ำอบไทย 1 ขวด
- ธูปเทียนเครื่องทองน้อย 1 ชุด (หรือธูป 1 ดอก เทียนหนัก 1 บาท 1 เล่ม พร้อมกระถางธูปเชิงเทียน 1 ชุด)
- สายสิญจน์ 1 ม้วน
- พานโตกขนาดกลาง 1 ใบ (สำหรับรองลุ้งอังคาร)
- พานก้นลึกขนาดเล็ก 1 ใบ (สำหรับใส่ดอกไม้ต่าง ๆ)
- พานก้นตื้น 1 ใบ (สำหรับใส่เงินเหรียญ)
สถานที่ที่นิยมไปทำพิธีลอยอังคาร
1. ปากอ่าว / ปากน้ำ จังหวัดสมุทรปราการ
2. หน้าวัดหลวงพ่อโสธร จังหวัดฉะเชิงเทรา
3. ท่าเรือสัตหีบ จังหวัดชลบุรี : กองเรือยุทธการ
ความเชื่อ คำถาม ความรู้อื่นๆ
ลอยอังคาร คือ การลอยขี้เถ้า ไม่ใช่ลอยอัฐิ ไม่ใช่เอากระดูกไปลอย
ทำไมถึงลอยอังคาร?
บางคนเก็บกระดูกไว้ที่วัดหรือที่บ้าน เพื่อให้ลูกหลานได้กราบไหว้หรือเพื่อระลึกถึง บางคนก็กระดูกไปทำแบบเป็นพลุยิงขึ้่นฟ้าเพื่อส่งให้ไปถึงสวรรค์ แล้วแต่วัฒนธรรมของแต่ละคนแต่ละพื้นที่ ส่วนที่นำไปลอยอังคารผู้ใหญ่หลายท่านบอกว่า เกรงว่าต่อไปลูกหลานจะไม่สนใจที่จะกราบไหว้เลยให้นำไปลอยอังคาร เพื่อให้คนตายไปแล้วได้อยู่เย็นเป็นสุขในอีกภพอีกชาติ
ไม่ลอยอังคารได้ไหม?
จะลอยหรือไม่ลอยอังคารก็ได้ เพราะน่าจะขึ้นอยู่กับความพร้อมของญาติ และความปรารถนาของผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว ว่าเขาต้องการจะให้จัดการกับกระดูกของเขาอย่างไง
เป็นมลพิษทางแม่น้ำหรือไม่?
เพราะเถ้ากระดูกนั้นยังมีประโยชน์อีกมากมาย ถ้านำไปลอยในแม่น้ำอาจเป็นมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม เถ้าถ่านนั้นมีคุณค่าอย่างหนึ่งที่ส่งผลให้ให้กับต้นไม้เจริญงอกงาม
โครงการบริจาคอังคารของผู้วายชนม์
เป็นโครงการที่เปิดขอรับบริจาคเถ้าถ่านกระดูกของผู้วายชนม์ นำมาปลูกต้นไม้แทนการนำไปลอยอังคารตามแม่น้ำ โดยดำเนินโครงการมาตั้งแต่ปี 2551 การใช้เถ้ากระดูกมาสร้างความเจริญงอกงามให้ต้นไม้ ซึ่งเป็นกุศโลบายอย่างหนึ่งในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ในชุมชน เพราะต้นไม้แต่ละต้นที่ปลูกจะมีชื่อผู้วายชนม์ติดบอกไว้ด้วย จะทำให้คนที่เคารพนับถือผู้ตายไม่กล้ามาตัดฟันทำลายต้นไม้ต้นนี้ และจะช่วยกันรดน้ำพรวนดินทำให้ต้นไม้เจริญงอกงามคงอยู่คู่ชุมชนตลอดไป อยากร่วมบริจาคเถ้ากระดูก โทร 089-275 4211 cr : pantip.com/topic/30531018
ที่มา www.suriyafuneral.com , Yahoo.com
บทความแนะนำ
