ชุดไทย - ความรู้เกี่ยวกับชุดไทยพระราชนิยม 8 ประเภท

เราได้เห็นภาพที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ฉลององค์ในชุดต่างๆ แต่ความงดงามในผ้าไทย ชุดไทยที่พระองค์ได้ให้เราเห็นนั้นงดงามหาที่เปรียบไม่ได้เลย สิ่งที่เรานำมาฝากวันนี้เป็นเรื่องเกี่ยวกับ “ชุดไทย และการแต่งกายสำหรับงานพระราชพิธี หรือ รัฐพิธีต่างๆ ค่ะ

ชุดประจำชาติ ชุดไทยพระราชนิยม

ชุดประจำชาติอย่างเป็นทางการของไทย รู้จักกันในนามว่า “ชุดไทยพระราชนิยม” สำหรับสุภาพสตรีจะเป็น “ชุดไทย” ที่ประกอบด้วยสไบเฉียง ใช้ผ้ายกมีเชิงหรือยกทั้งตัว ซิ่นมีจีบยกข้างหน้า มีชายพกใช้เข็มขัดไทยคาด ส่วนท่อนบนเป็นสไบ จะเย็บให้ติดกับซิ่นเป็นท่อนเดียวกันหรือ จะมีผ้าสไบห่มต่างหากก็ได้ เปิดบ่าข้างหนึ่ง ชายสไบคลุมไหล่ ทิ้งชายด้านหลังยาวตามที่เห็นสมควรความสวยงามอยู่ที่เนื้อผ้าการเย็บและรูปทรง ของผู้ที่สวม ใช้เครื่องประดับได้ และชุดประจำชาติสำหรับสุภาพบุรุษจะเรียกว่า “เสื้อพระราชทาน”

ชุดไทยพระราชนิยม แบ่งออกเป็น 8 ประเภท

1. ชุดไทยเรือนต้น 2. ชุดไทยจิตรลดา 3. ชุดไทยอมรินทร์ 4. ชุดไทยบรมพิมาน 5. ชุดไทยจักรี 6. ชุดไทยจักรพรรดิ 7. ชุดไทยดุสิต 8. ชุดไทยศิวาลัย

รายละเอียดน่าสนใจในชุดไทย มีดังนี้

ชุดไทยจักรี

ชุดไทยจักรี ตั้งชื่อตามพระที่นั่งจักรีมหาประสาท (ชุดไทยห่มสไบ) ซิ่นมีจีบยกข้างหน้า มีชายพก ใช้ผ้ายกมีเชิงหรือยกทั้งตัวคาดเข็มขัดไทย ท่อนบนเป็นสไบ จะเย็บติดกับซิ่นหรือท่อนเดียวกัน หรือจะมีสไบห่มต่างหากก็ได้เปิดบ่าข้างหนึ่ง ชายสไบคลุมทิ้งชายด้านหลังยาวตามเห็นสมควร ใช้สำหรับงานตอนค่ำ สวมใส่เครื่องประดับให้งดงามตามโอกาส

โอกาสที่ใช้ : ชุดไทยจักรี โอกาสที่ใช้คือ ชุดเต็มยศ กลางคืน, ใช้ทั้งสไบและเข็มขัด, เสื้อด้านหน้า ผ่าหลัง, คอเสื้อเป็นแบบคอกลม, แขนเสื้อเป็นไม่มีแขน, ลักษณะผ้าถุงคือมีหน้านาง และชายพก

ชุดไทยดุสิต

ชุดไทยดุสิต ตั้งชื่อตามพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ตัวเสื้อไม่มีแขน คอด้านหน้า-หลัง คว้านกว้าง มีลวดลายสวยงาม เหมาะกับการสวมสายสะพายในพระราชพิธีเต็มยศ ใช้ผ้ายกไหมหรือยกทอง จีบหน้า มีชายพก จีบเอว ใช้เข็มขัดไทยคาด เป็นเสื้อผ่าหลัง และปักเป็นลวดลายด้วยไข่มุก ลูกปัดหรือเลื่อม ใช้ในงานพระราชพิธีตอนค่ำ ที่กำหนดให้แต่งกายเต็มยศ

โอกาสที่ใช้ : ชุดไทยดุสิต โอกาสที่ใช้คือ เต็มยศใน พระราชพิธี, ไม่ใช้สไบ แต่ใช้เข็มขัด, เสื้อด้านหน้าเป็นแบบผ่าหลัง, คอเสื้อเป็นคอกลม, แขนเสื้อคือไม่มีแขน, ลักษณะผ้าถุง มีหน้านาง และชายพก

ชุดไทยจักรพรรดิ

ชุดไทยจักรพรรดิ ตั้งชื่อตามพระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน ใช้ซิ่นไหมหรือยกทอง เอวจีบ จีบหน้า มีชายพก ห่มแพรจีบแบบไทย เป็นชั้นที่หนึ่งก่อนแล้วจึงใช้สไบปักอย่างสตรีบรรณาศักดิ์สมัยโบราณ ห่มทับแพรจีบอีกชั้นหนึ่ง ใช้เข็มขัดไทยคาด ใช้ในโอกาสพิเศษที่กำหนดให้แต่งกายแบบเต็มยศ

โอกาสที่ใช้ : ชุดไทยจักรพรรดิ โอกาสที่ใช้คือในพระราชพิธี, ใช้สไบและเข็มขัด, เสื้อด้านหน้าเป็นทรงรัดรูป เกาะอก, คอเสื้อไม่มี, แขนเสื้อเป็นแบบไม่มีแขน, ลักษณะผ้าถุงมีหน้านาง และชายพก

ชุดไทยบรมพิมาน

ชุดไทยบรมพิมาน ตั้งชื่อตามพระที่นั่งบรมพิมาน ใช้ผ้ายกไหมหรือยกทองมีเชิง หรือยกทองทั้งตัวก็ได้ตัดติดกันกับตัวเสื้อ หรือเป็นเสื้อคนละท่อนก็ได้ซิ่นจีบหน้ามีชายพก ยาวจรดข้อเท้า ใช่เข็มขัดไทยคาดเสื้อคอกลม ขอบตั้ง ผ่าด้านหน้าหรือด้านหลังก็ได้แขนยาว ใช้สำหรับงานพิธีตอนค่ำ เหมาะสำหรับงานพิธีเต็มยศและครึ่งยศ เช่น งานอุทยานสโมสร งานพระราชทานเลี้ยงอาหารค่ำอย่างเป็นทางการ หรือเป็น ชุดเจ้าสาว

โอกาสที่ใช้ : ชุดไทยบรมพิมาน โอกาสที่ใช้คือ พิธีค่ำ, สไบไม่ใช้ แต่ใช้เข็มขัด, เสื้อด้านหน้าเป็นแบบผ่าหลัง, คอเสื้อเป็นคอกลม ขอบตั้ง, แขนเสื้อคือแขนยาว, ลักษณะผ้าถุงเป็นแบบมีหน้านาง และชายพก

ชุดไทยศิวาลัย

ชุดไทยศิวาลัย ตั้งชื่อตามพระที่นั่งศิวาลัย ซิ่นแบบไทยจักรพรรดิ ใช้ซิ่นไหมหรือยกทอง มีชายพกเสื้อตัดแบบแขนยาว ผ่าหลัง เย็บติดกับผ้าซิ่นคล้ายไทบรมพิมาน แต่ห่มปักลายไทยอย่างแบบไทยจักรพรรดิทับโดยไม่ต้องมีแพรจีบรองพื้นก่อน ใช้ในโอกาสพิเศษที่กำหนดให้แต่งกายเต็มยศ เหมาะสำหรับเวลาที่มีอากาศค่อนข้างเย็น

โอกาสที่ใช้ : ชุดไทยศิวาลัย โอกาสที่ใช้ โอกาสพิเศษ และแต่ง เต็มยศ, ใช้สไบและเข็มขัด, เสื้อด้านหน้า เป็นแบบผ่าหลัง, คอเสื้อเป็นคอกลม ขอบตั้ง, แขนเสื้อคือแขนยาว, ลักษณะผ้าถุง มีหน้านาง และชายพก

ชุดไทยอมรินทร์

ชุดไทยอมรินทร์ ตั้งชื่อตามพระที่นั่งอมรินทร์วินิจฉัย แบบเหมือนไทยจิตรลดา ต่างกันที่ใช้ผ้าและเครื่องประดับหรูหรากว่าไทยจิตรลดา ใช้ผ้าไหมยกดอกที่มีทองแกมหรือยกทองทั้งตัว เสื้อคนละท่อนกับซิ่น ไม่มีเข็มขัด ใช้สำหรับพิธีตอนค่ำ เหมาะสมสำหรับงานเลี้ยงรับรองรับเสด็จ ไปดูละครตอนค่ำ และ เฉพาะในงานพระราชพิธีสวนสนามในวันเฉลิมพระชนมพรรษา ประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ หรือ ใช้ในโอกาสพิเศษที่กำหนดให้แต่งกายเต็มยศหรือครึ่งยศ เช่น ในงานพระราชพิธีหรืองานสโมสรสันนิบาต

โอกาสที่ใช้ : ชุดไทยอมรินทร์ โอกาสที่ใช้คือ พิธีค่ำ, สไบ/เข็มขัดชไม่ใช้ / ไม่ใช้, เสื้อด้านหน้าเป็นแบบ ผ่าหน้าและ ติดกระดุม, คอเสื้อเป็นคอกลม ไม่มีขอบ, แขนเสื้อเป็นแขนยาว หรือแขน สามส่วน, ลักษณะผ้าถุงเป็นไหมหรือ ซิ่นป้ายหน้า

ชุดไทยเรือนต้น

ชุดไทยเรือนต้น ตั้งชื่อตามเรือนต้น คือ ชุดไทยแบบลำลอง ใช้ผ้าไหมมีลายริ้ว ตามขวางหรือตามยาว หรือใช้ผ้าเกลี้ยงมีเชิงซิ่น ยาวจรดข้อเท้า ป้ายหน้า เสื้อใช้ผ้าสีตามริ้วซิ่นหรือเชิงซิ่น จะตัดกับวิ่นหรือสีเดียวกันก็ได้ เสื้อคนละท่อนกับซิ่น แขนสามส่วน กว้างพอสบาย ผ่าอก กระดุม 5 เม็ด คอกลมตื้นไม่มีขอบตั้งที่คอ ใช้แต่งในงานที่ไม่เป็นพิธีการหรือในโอกาสปกติและต้องการความสบาย เรียบง่าย เช่น งานกฐิน เที่ยวเรือ งานทำ บุญ วันสำคัญทางศาสนา ข้อสำคัญต้องเลือกใช้ผ้าที่ใช้ตัดให้เหมาะสมกับเวลาและสถานที่

โอกาสที่ใช้ ลำลอง, สไบ ไม่ใช้ / ไม่ใช้, เสื้อด้านหน้า ผ่าหน้าและ ติดกระดุม, คอเสื้อ คอกลม ไม่มีขอบ, แขนเสื้อเป็นแขนสามส่วน , ลักษณะผ้าถุง คือ ไหมหรือ ซิ่นป้ายหน้า

ชุดไทยจิตรลดา

ชุดไทยจิตรลดา ตั้งชื่อตามพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน ใช้ผ้าไหมเกลี้ยงมีเชิง หรือทอยกดอกทั้งตัวก็ได้ตัดเป็นซิ่นยาว ป้ายหน้า เสื้อคนละท่อนกับซิ่น คอกลมมีขอบตั้งน้อยๆ ผ่าอก แขนยาว เป็นชุด ไทยที่ใช้ในพิธีกลางวัน ใช้ในโอกาสพิเศษ เช่น งานพระราชพิธีต่างๆ รับประมุขจากต่างประเทศที่มาเยือนอย่างเป็นทางการ ไม่ต้องประดับ เครื่องราชอิสริยาภรณ์

โอกาสที่ใช้ : พิธีกลางวัน, สไบ/เข็มขัด=ไม่ใช้ / ไม่ใช้, เสื้อด้านหน้า เป็นแบบผ่าหน้าและ ติดกระดุม, คอเสื้อ เป็นคอกลม ขอบตั้ง, แขนเสื้อเป็นแขนยาว, ลักษณะผ้าถุง เป็นไหมหรือ ซิ่นป้ายหน้า