วิธีย้อมผ้า : สิ่งที่ควรทำและไม่ควรทำ ในการย้อมผ้า

แคมปัส-สตาร์ DIY วันนี้ เรามี เทคนิคการย้อมผ้าง่ายๆ มาฝาก กันค่ะ เป็นประโยชน์มากๆ เลยสำหรับคนที่อยากย้อมสีเสื้อผ้าใส่เอง อย่างตอนนี้เสื้อผ้าสีดำกำลังขาดตลาดมากๆ เพื่อนๆ ย้อมใส่เองก็ได้นะคะ หรือใครที่มีเสื้อผ้าตัวโปรดแต่เวลาซักแล้วอาจจะโดนไฮเตอร์หยดใส่ ทำให้เนื้อผ้ามีสีเป็นรอยด่างๆ ลองนำเทคนิคที่เรานำมาฝากไปทำตามกันดูได้เลย

การ์ตูนสอนการย้อมผ้าสีดำ จากคุณ Thasanut Love Imm

ขั้นตอนการย้อมสีวิธีเคมี

ชั่งน้ำหนักผ้าแห้งก่อนย้อมทุกครั้ง สี 1 ตลับใช้ย้อมแห้งหนัก 250 กรัม ถ้าย้อมน้ำหนักผ้าน้อยกว่า 250 กรัมจะได้สีเข้ม และจะย้อมได้สีอ่อนถ้าย้อมผ้าน้ำหนักมากกว่า 250 กรัม
ซักผ้าให้สะอาดทุกครั้งก่อนย้อม (ไม่ต้องใส่น้ำยาปรับผ้านุ่ม) โดยเฉพาะผ้าใหม่ เพื่อขจัดสิ่งสกปรกต่างๆ แป้งหรือสารตกแต่งผ้า
ใช้ภาชนะที่ใหญ่พอที่จะใส่น้ำให้ท่วมผ้า เพื่อพลิกผ้าหรือคนผ้าได้สะดวก และช่วยให้ย้อมได้สีที่สม่ำเสมอ
นำผ้าไปจุ่มน้ำให้ทั่ว แล้วบิดหมาดๆ ก่อนนำไปย้อม เพราะผ้าเปียกจะดูดซึมสีได้สม่ำเสมอกว่าผ้าแห้ง
ย้อมให้ครบตามเวลาที่กำหนด ถ้าใช้เวลาน้อยกว่าที่กำหนด จะทำให้ได้สีอ่อน
ซักล้างผ้าที่ย้อมเสร็จแล้วด้วยน้ำเปล่าให้สะอาด จนน้ำล้างใส สำหรับผ้าที่ย้อมด้วยสีย้อมเย็น ให้ซักอีกครั้งด้วยน้ำร้อน ผสมผงซักฟอก เพื่อขจัดสีส่วนเกินให้หลุดออก
ใช้ปริมาณ เคมีช่วยย้อม และเกลือ ให้ถูกต้อง ถ้าใช้น้อย จะทำให้ได้สีอ่อนกว่าที่ตั้งใจไว้

ขั้นตอนการย้อมจากสีธรรมชาติ

ต้มน้ำให้เดือด ในภาชนะที่ใหญ่พอประมาณ (ขึ้นอยู่กับจำนวนผ้า ที่จะย้อมด้วย) ใส่เกลือลงไปพร้อมกับน้ำเพื่อให้สีติดทนนานและสีสดขึ้น
นำวัตถุดิบให้สีที่เตรียมไว้มาสับๆ ให้เล็กพอประมาณ แล้วใส่ ใน ถุงผ้าหรือตาข่ายที่เตรียมไว้ แล้วนำเอาไปต้มกับน้ำที่เดือด เพื่อสกัดเอาสารที่มี อยู่ในนั้นออกมา
นำผ้าลงไปในหม้อต้มสี ให้กลับด้านผ้าหรือกวนให้ตลอด เพื่อให้สีผ้าดูดสีสม่ำเสมอกันทั้งผืน ให้สังเกตสีที่ซึมเข้าไปในเนื้อผ้า ถ้าพอใจหรือเหมาะสมแล้วจึงนำออกมา วางให้เย็นก่อน (ประมาณ 30 นาที ขึ้นอยู่กับอุณหถูมิของน้ำ)
แล้วค่อยเอาลงล้างขยี้เบาๆ แล้วนำไปตากแดดให้แห้ง

จาก men.mthai.com

* ย้อมสีผ้าด้วยวัสดุธรรมชาตินั้นทำได้จาก ขมิ้น กาแฟ แบล็กเบอร์รี เปลือกหอมใหญ่ ถั่วดำ ชาถุง ชบา กะหล่ำม่วงสีสด และองุ่นดำ
อ่านวิธีย้อมผ้าสีดำได้ที่นี่ http://www.blisby.com/blog/natural-dye-fabric/

Do & Don’t :สิ่งควรทำและไม่ควรทำ

สิ่งที่ควรทำ

อ่านวิธีใช้อย่างละเอียด และทำความเข้าใจก่อนลงมือปฏิบัติ
สวมถุงมือยาง เพื่อป้องกันไม่ให้สีเปื้อนมือ
ตรวจสอบชนิดของผ้าที่จะย้อมเพื่อให้สามารถเลือกใช้สีที่เหมาะสมกับผ้าได้ เช่น ผ้าไนล่อน ใช้สีย้อมย้อมร้อน ผ้าฝ้ายผ้าไหม ใช้สีย้อมร้อน หรือสีย้อมเย็นก็ได้
ชั่งน้ำหนักผ้าแห้งก่อนย้อมทุกครั้ง สี 1 ตลับใช้ย้อมแห้งหนัก 250 กรัม ถ้าย้อมน้ำหนักผ้าน้อยกว่า 250 กรัมจะได้สีเข้ม และจะย้อมได้สีอ่อนถ้าย้อมผ้าน้ำหนักมากกว่า 250 กรัม
ซักผ้าให้สะอาดทุกครั้งก่อนย้อม (ไม่ต้องใส่น้ำยาปรับผ้านุ่ม) โดยเฉพาะผ้าใหม่ เพื่อขจัดสิ่งสกปรกต่างๆ แป้งหรือสารตกแต่งผ้า
ใช้ภาชนะที่ใหญ่พอที่จะใส่น้ำให้ท่วมผ้า เพื่อพลิกผ้าหรือคนผ้าได้สะดวก และช่วยให้ย้อมได้สีที่สม่ำเสมอ
นำผ้าไปจุ่มน้ำให้ทั่ว แล้วบิดหมาดๆ ก่อนนำไปย้อม เพราะผ้าเปียกจะดูดซึมสีได้สม่ำเสมอกว่าผ้าแห้ง
ย้อมให้ครบตามเวลาที่กำหนด ถ้าใช้เวลาน้อยกว่าที่กำหนด จะทำให้ได้สีอ่อน
ซักล้างผ้าที่ย้อมเสร็จแล้วด้วยน้ำเปล่าให้สะอาด จนน้ำล้างใส สำหรับผ้าที่ย้อมด้วยสีย้อมเย็น ให้ซักอีกครั้งด้วยน้ำร้อน ผสมผงซักฟอก เพื่อขจัดสีส่วนเกินให้หลุดออก
ใช้ปริมาณ เคมีช่วยย้อม – Cold water Fix (สำหรับสีย้อมเย็น) และเกลือ ให้ถูกต้อง ถ้าใช้น้อย จะทำให้ได้สีอ่อน
การย้อมสีแตกต่างจากการเพ้นท์สี เพราะสีที่ได้จากการย้อม คือสีที่เกิดจากสีเดิมของผ้า ผสมกับสีที่ย้อมใหม่ เช่นสีเดิมของผ้าเป็นสีเหลือง การย้อมทับด้วยสีน้ำเงิน จะทำให้ได้ผ้าสีเขียว

สิ่งที่ไม่ควรทำ

ไม่ควรย้อมผ้าที่ยังเปื้อนคราบสกปรกอยู่ ควรกำจัดคราบสิ่งสกปรกให้สะอาดก่อน แล้วจึงนำผ้าไปย้อม
ไม่ควรย้อมผ้าที่เปื้อนยาฟอกสี (Bleach) เพราะบริเวณที่เปื้อนจะย้อมไม่ติดสี ควรซักผ้าให้สะอาดก่อนนำมาย้อม
ไม่ควรย้อมผ้าที่ผ่านกรรมวิธีพิเศษ เช่นผ้ากันน้ำ (ผ้าร่ม) และผ้าที่ระบุไว้ว่าต้องซักแห้งเท่านั้น เพราะสีไม่สามารถซึมผ่านเข้าเส้นใยผ้าได้
ไม่ควรย้อมผ้าที่มีสีซีดเป็นแห่งๆ ไม่สม่ำเสมอ เพราะจะทำให้สีที่ย้อมออกมาไม่สม่ำเสมอด้วย ควรใช้ ยากำจัดสี (Dygon) เพื่อปรับสีให้ใกล้เคียงกันก่อนนำผ้าไปย้อม
ไม่ควรใช้วิธีการย้อมผ้าเพื่อกลบลวดลายผ้า เพราะลวดลายผ้ายังคงอยู่ แต่เปลี่ยนสีไปเท่านั้น
ไม่สามารถย้อมผ้าสีเข้มให้เป็นสีอ่อนได้ นอกจากจะทำให้ผ้าสีเข้มอ่อนลงก่อน ด้วยกำจัดสี (Dygon)
ไม่สามารถใช้สีย้อมผ้ากลบทับสีเดิมได้ เช่น เปลี่ยนผ้าสีแดงให้เป็นน้ำเงิน หรือเปลี่ยนผ้าสีเขียวให้เป็นสีแดง เพราะสีย้อมผ้าเป็นสีโปร่งแสง สีเดิมของผ้าจะผสมกับสีที่ย้อมใหม่ เช่น ผ้าสีเหลือง ย้อมด้วยสีน้ำเงิน จะได้สีเขียว
ไม่ควรนำน้ำสีย้อมที่ใช้แล้วกลับมาใช้อีก เพราะเนื้อสีได้ซึมเข้าไปในผ้าหมดแล้ว การนำมาใช้อีกจึงทำให้ย้อมไม่ติด
ไม่ควรใช้ย้อมผ้าโพลีเอสเตอร์ (Polyester) ผ้าอะครีลิค (Acrylic) ผ้าอะซิเตท (Acetate) 100% เพราะสีไม่สามารถซึมเข้าเส้นใยได้

ที่มา สาระดีๆ จาก http://www.vorabhasd.co.th