เรียนรู้คำราชาศัพท์ ถ่ายรูป - รูปถ่าย ใช้อย่างไรบ้าง ?

ในภาพที่เราเห็นเสมอๆ ในโทรทัศน์ สื่อต่างๆ ที่เราจดจำได้ในใจ นั่นคือภาพของในหลวงรัชกาลที่ 9 ต้องเป็นตอนที่พระองค์อยู่กับกล้องถ่ายรูป ดูแผนที่ ทรงยิ้มทักทายประชาชนที่มารอรับเสด็จ พระราชกรณียกิจต่างๆ เราจึงอยากนำเสนอเรื่องของ “กล้องถ่ายรูป” การถ่ายรูป คำเรียกต่างๆ

เรียนรู้คำราชาศัพท์ ถ่ายรูป – รูปถ่าย

กล้องถ่ายภาพ : กล้องถ่ายรูป

ราชาศัพท์ของคำว่า “ถ่ายรูป” “รูปถ่าย”

การเลือกใช้ราชาศัพท์ของคำกริยา “ถ่ายรูป” ควรพิจารณาจากเนื้อหาที่ประสงค์จะอธิบาย…

หากสามัญชน…

“ถ่ายรูป” พระมหากษัตริย์ ราชาศัพท์ใช้ว่า “ฉายพระบรมฉายาลักษณ์” หรือ “ฉายพระรูป”

“ถ่ายรูป” สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ราชาศัพท์ใช้ว่า “ฉายพระฉายาลักษณ์” หรือ “ฉายพระรูป”

“ถ่ายรูป” พระบรมวงศ์ชั้นสมเด็จเจ้าฟ้า ลงมาจนถึงพระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้า ราชาศัพท์ใช้ว่า “ฉายพระรูป”

หากพระมหากษัติย์ ถ่ายรูป คน สิ่งของ…

อนึ่ง หากพระมหากษัตริย์ หรือพระบรมวงศานุวงศ์ “ถ่ายรูป” สามัญชน สัตว์ สิ่งของ สถานที่ ราชาศัพท์ใช้ว่า “ทรงฉาย” หรือ “ทรงถ่ายรูป”

หากพระมหากษัตริย์ หรือ พระบรมวงศานุวงศ์ “ถ่ายรูป” พระบรมวงศ์ชั้นสมเด็จเจ้าฟ้า ลงมาจนถึงพระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้า ราชาศัพท์ใช้ว่า “ทรงฉายพระรูป” ทั้งนี้ในสมัยโบราณไม่ว่าพระมหากษัตริย์จะทรงเป็นผู้ถ่ายรูปเอง หรือมีช่างภาพถ่ายรูปให้ ราชาศัพท์ใช้ว่า “ทรงฉายพระบรมฉายาลักษณ์ ทรงฉายพระรูป” หรือ ““ฉายพระบรมฉายาลักษณ์” ก็มี

ให้ช่างภาพถ่ายรูปให้

ปัจจุบัน หากพระมหากษัตริย์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ช่างภาพถ่ายรูปให้ หรือประทับถ่ายรูปพร้อมด้วยพระบรมวงศานุวงศ์ หรือบุคคลอื่น ๆ ราชาศัพท์ใช้ว่า “ฉายพระบรมฉายาลักษณ์” หรือ “ฉายพระรูป”

ซึ่งเมื่อใช้แก่ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ใช้ว่า “ฉายพระฉายาลักษณ์” หรือ “ฉายพระรูป”

และที่ใช้แก่พระบรมวงศ์ชั้นสมเด็จเจ้าฟ้า ลงมาจนถึงพระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้า ราชาศัพท์ใช้ว่า “ฉายพระรูป”

ในทางกลับกัน หากพระบรมวงศานุวงศ์ “ถ่ายรูป” พระมหากษัตริย์ ราชาศัพท์ใช้ว่า “ทรงฉายพระบรมฉายาลักษณ์” หรือ “ทรงฉายพระรูป”

พระบรมวงศานุวงศ์ “ถ่ายรูป”

และหากพระบรมวงศานุวงศ์ “ถ่ายรูป” สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ราชาศัพท์ใช้ว่า “ทรงฉายพระฉายาลักษณ์” “ทรงฉายพระรูป” จึงควรต้องศึกษาบริบทที่จะเขียนคำอธิบายด้วยว่า จะให้หมายถึงพระมหากษัตริย์และเจ้านายทรงเป็นผู้ถ่ายรูป หรือจะให้หมายถึงพระมหากษัตริย์และเจ้านายประทับให้ช่างภาพถ่ายรูป

และควรศึกษาทำความเข้าใจไปพร้อมกับ คำนาม “รูปถ่าย” ซึ่งราชาศัพท์ของคำว่า “รูปถ่าย” ที่ใช้แก่พระมหากษัตริย์ ใช้ว่า “พระบรมฉายาลักษณ์”

หากเป็น “รูปถ่าย” ของสมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ราชาศัพท์ใช้ว่า “พระฉายาลักษณ์” หรือ “พระรูป”