ที่ผ่านมาในประเทศไทยนั้นมีสมเด็จพระบรมราชินีนาถ 2 พระองค์ นั่นคือ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สมเด็จพระบรมราชินีนาถพระองค์แรกในประเทศไทย และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชสมัยรัชกาลที่ 9 เป็นพระองค์ที่สอง
สมเด็จพระบรมราชินีนาถ 2 พระองค์ในประเทศไทย
สมเด็จพระบรมราชินีนาถพระองค์แรก
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
เมื่อตอนที่ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสยุโรปในปี พ.ศ. 2440 เพื่อตรวจดูแบบแผนราชการ แล้วนำมาเปรียบเทียบปรบปรุงการปกครองของราชอาณาจักรสยาม พร้อมกันนั้นก็เพื่อทรงเจริญสัมพันธไมตรีกับอารยประเทศในยุโรป พระองค์จึงทรงมอบหมายให้สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระอัครราชเทวี ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
ซึ่งทรงปฏิบัติราชการแผ่นดินได้เรียบร้อยเป็นที่พอพระราชหฤทัยยิ่งนัก ด้วยพระองค์ทรงพระปรีชาสามารถจรรยนุวัติปฏิบัติ ประกอบด้วยพระราชอัธยาศัยสภาพสมด้วยพระองค์เป็นขัติยนารีนาถ และกอปรด้วยพระกรุณภาพยังสรรพกิจทั้งหลาย ที่ได้พระราชทานปฏิบัติมา ล้วนแต่เป็นเกียรติคุณแก่ประเทศสยามทั่วไป
จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เฉลิมพระนามาภิไธย จาก สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระอัครราชเทวี เป็น “สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ” เป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถพระองค์แรกในประเทศไทย
พระองค์มีตำแหน่งเป็นสมเด็จพระอัครมเหสี ทรงเป็นสมเด็จพระบรมราชชนนีใน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว นอกจากนี้ ยังทรงดำรงตำแหน่งเป็นองค์สภานายิกา สภากาชาดไทยพระองค์แรกอีกด้วย
สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
เขียนเต็มว่า “สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ” มาจาก “พระนาม” + “พระอิสริยยศ”
กล่าวคือ พระนาม “สิริกิติ์” + “พระบรมราชินีนาถ” ซึ่งในความหมายของพระอิสริยยศ คือ พระบรมราชินี ที่เคยสำเร็จราชการแทนพระมหากษัตริย์ จึงได้รับการสถาปนาเลื่อนจาก “สมเด็จพระบรมราชินี” ขึ้นเป็น “สมเด็จพระบรมราชินีนาถ” (สมเด็จ แปลว่า ผู้ประเสริฐ ผู้เป็นใหญ่ ใช้นำหน้าผู้ที่สมควรรับการยกย่อง เป็นต้นว่า สมเด็จพระราชินี, สมเด็จเจ้าฟ้า, สมเด็จเจ้าพระยา)
สมเด็จพระบรมราชินีนาถ ในสมัย ร.9
ย้อนไปเมื่อ พ.ศ. 2499 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในหลวงรัชกาลที่ 9 มีพระราชประสงค์จะเสด็จฯ ออกผนวชเป็นพระภิกษุในพระพุทธศาสนาระหว่างวันที่ 22 ตุลาคม ถึง 5 พฤศจิกายน 2499 เป็นระยะเวลา 15 วัน จึงต้องมีการแต่งตั้งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
ดังนั้น พระองค์ทรงพระราชดำริว่า สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี เป็นผู้ทรงพระปรีชาสามารถ ในอันที่จะรับพระราชภารกิจในคราวนี้ได้ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในระหว่างที่ผนวช
ต่อมา ในวันเฉลิมพระชนมพรรษา 5 ธันวาคม 2499 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในหลวงรัชกาลที่ 9 มีพระบรมราชโองการประกาศว่า.. ตามราชประเพณี เมื่อสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ได้ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ เคยมีประกาศให้ออกพระนามว่า สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ
และทรงพระราชดำริว่า สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี ได้ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ในระหว่างที่ผนวช และได้ปฏิบัติพระราชภารกิจแทนพระองค์ ด้วยพระปรีชาสามารถ สนองพระราชประสงค์เป็นที่เรียบร้อย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เฉลิมพระอภิไธยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีว่า “สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ”
นับว่าทรงเป็นสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระองค์ที่ 2 ในประเทศไทย โดยพระองค์แรก คือ สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ (ภายหลังได้รับการสถาปนาเป็น สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง)
ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ เป็นผู้บริหารราชการแผ่นดิน ในพระปรมาภิไธยหรือพระนามาภิไธยพระมหากษัตริย์ ของประเทศที่มีพระมหากษัตริย์เป็นพระประมุข เนื่องจากพระมหากษัตริย์ยังไม่ทรงบรรลุนิติภาวะก็ดี ทรงพระประชวรก็ดี ทรงไม่อาจบริหารพระราชกิจได้ก็ดี หรือไม่ทรงอยู่ในประเทศก็ดี
ทั้งนี้ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ยังมีขึ้นได้ ในกรณีที่ระบอบพระมหากษัตริย์ ยังมิได้มีพระมหากษัตริย์ที่เหมาะสม เช่น เมื่อประเทศฟินแลนด์ประกาศเอกราช จากจักรวรรดิรัสเซีย แล้วมีการสถาปนาราชอาณาจักรฟินแลนด์ขึ้น แต่ยังไม่มีเชื้อพระวงศ์ต่างประเทศองค์ใดเหมาะสม จึงให้ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ทำหน้าที่ไปพลางก่อน
จนรัฐสภาฟินแลนด์เลือกเจ้าชายเฟรเดอริก ชาร์ล แห่งเฮสส์แห่งแคว้นเฮสส์ จากจักรวรรดิเยอรมัน ขึ้นเป็นสมเด็จพระราชาธิบดีแห่งฟินแลนด์ ตำแหน่งผู้สำเร็จราชการจึงสิ้นสุดลง
ที่มา oknation.nationtv.tv , วิกิพีเดีย