เรื่องราวของความเชื่อ เรื่องเล่า ที่ส่งต่อกันมา นกขนาดใหญ่รูปร่างแปลกๆ ในนิยายที่คนส่วนใหญ่รู้จักก็มี เช่น หงส์ พญาครุฑ นกหัสดิน แต่เรื่องราวของนกหัสดีลิงค์ นี้ไม่ปรากฏชัดเจนเฉพาะเรื่อง แต่พอจะประมวลได้จาก นิทานชาดกบ้าง ตำราสัตว์ป่าหิมพานต์บ้างเมื่อสรุปจะได้ความสังเขปว่า ..
ตำนาน นกหัสดีลิงค์ นกใหญ่ในป่าหิมพานต์
นกหัสดีลิงค์ เป็นนกใหญ่ชนิดหนึ่งในเทวนิยาย รูปตัวส่วนใหญ่เป็นนก แต่จงอยปากเป็นงวงอย่างงวงช้าง มีลำตัวที่ใหญ่อีกทั้งมีกำลังเทียบเท่าช้าง 5 เชือกมารวมกัน มีถิ่นที่อยู่ ณ เชิงเขาพระสุเมรุ ณ สถานที่นั้นเองเป็นป่าไม้ที่ชื่อว่า “ป่าหิมพานต์” นิสัยของนกหัสดีลิงค์ชอบที่จะกินของสดๆ เป็นอาหาร โดยนกหัสดีลิงค์นี้สันนิษฐานว่า น่าจะถือกำเนิดในอินเดียก่อนแล้วจึงแพร่เข้ามาในดินแดนล้านนา โดยในล้านนานั้นเรียกเพียงสั้น ๆ ว่า “นกหัส”
ประเพณีและความเชื่อเกี่ยวกับนกหัสดีลิงค์
ความเชื่อของชาวล้านนาแต่อดีตกาล
นิยมสร้างปราสาทนกหัสดีลิงค์ เพื่อบรรจุศพของกษัตริย์เจ้านายฝ่ายเหนือ รวมถึงพระมหาเถระชั้นผู้ใหญ่ที่มรณภาพ เพื่อให้พิธีศพสง่างาม สมฐานะบารมี และเป็นการส่งดวงวิญญาณไปสู่ชาติสรวงสวรรค์ชั้นพรหมโลก เทวโลก แต่ในปัจจุบัน ปราสาทนกหัสดีลิงค์ นิยมใช้ในพิธีศพของพระเถระชั้นผู้ใหญ่เท่านั้น
นางสีดาฆ่านกหัสดีลิงค์
บางตำนานเกี่ยวกับ “นกหัสดีลิงค์” เชื่อว่า มาจากตำนานโบราณของ นครตักกะศิลาเชียงรุ้งแสนหวีฟ้ามหานคร เมื่อพระมหากษัตริย์แห่งนครนั้นถึงแก่สวรรคต ต้องอัญเชิญพระศพออกไปฌาปนกิจที่ทุ่งหลวง มีนกหัสดีลิงค์ซึ่งกินเนื้อสัตว์เป็นอาหาร บินมาจากป่าหิมพานต์ จึงบินโฉบลงมาเอาพระศพไป
เมื่อพระมหาเทวีเห็นเช่นนั้นก็ประกาศให้คนดี เข้าต่อสู้เพื่อเอาพระศพคืนมา นางสีดาจึงเข้ารับอาสาต่อสู้นกหัสดีลิงค์ โดยใช้ศรอาบยาพิษยิงนกหัสดีลิงค์ถึงแก่ความตาย ตกลงมาพร้อมพระศพ พระมหาเทวี จึงโปรดสั่งให้ช่างทำเมรุคือหอแก้วบนหลังนกหัสดีลิงค์ แล้วถวายพระเพลิงไปพร้อมกัน หลังจากนั้นมาจึงได้ถือเอาประเพณีทำนกหัสดีลิงค์ประกอบเมรุของชั้นเจ้านาย ตามความเชื่อที่ว่า นกหัสดีลิงค์ สามารถนำดวงวิญญาณของผู้ตายไปสู่สวรรค์ได้
ในการสร้าง นกหัสดีลิงค์ พิธีกรรมต่างๆ จะเริ่มเมื่ออัญญาสี่ หรือเถระชั้นผู้ใหญ่ได้เสียชีวิต หรือมรณภาพไป และดูเหมือนกฎเกณฑ์ดังกล่าวจะมีการยึดถืออย่างเคร่งครัด หลังจากนั้นญาติพี่น้องต้องตั้งศพบําเพ็ญกุศล 7 วัน และต้องเก็บศพไว้อีก 3 เดือน เพื่อรอการทํานกหัสดีลิงค์และการทําหอแก้ว ในการเตรียมการในอดีต ส่วนใหญ่จะเป็นการเกณฑ์วัสดุสิ่งของ ไม่ว่าจะเป็นไม้ไผ่จักตอก กระดาษสา หวาย จากญาติโยมเป็นหลัก
ลักษณะของนกหัสดีลิงค์ ซึ่งอาจกล่าวได้ว่าฝีมือเชิงช่างมีความพิถีพิถันสูงมาก เพราะนกหัสดีลิงค์ที่สร้างขึ้นจะไม่ใช้ตะปูเป็นส่วนประกอบ แต่จะใช้วิธีการเข้าลิ่ม และจะใช้หวายมัดแทน และลักษณะอีกประการหนึ่งคือจะต้องสร้างให้นกเหมือนมีชีวิตจริง คือสามารถลืมตา อ้าปาก ส่งเสียงร้อง และสะบัดงวงได้ด้วย
ภาพ Picpost.MThai.com อ่านเรื่องราว ตำนานความเชื่อเพิ่มเติมได้ที่ www.isangate.com
เมรุลอยหลวงพ่อคูณ ออกแบบเป็นรูปนกหัสดีลิงค์
มหาวิทยาลัยขอนแก่น เตรียมจัดพิธีพระราชทานเพลิงศพครูใหญ่ และครูใหญ่พระเทพวิทยาคม หรือ หลวงพ่อคูณ ปริสุทโธ ระหว่างวันที่ 22-30 ม.ค.2562 ที่ศูนย์ประชุมเอนกประสงค์กาญจนาภิเษก ม.ขอนแก่น
เมรุลอยหลวงพ่อคูณ โดยได้ออกแบบเป็นรูปนกหัสดีลิงค์เทินบุษบกสีขาวบริสุทธิ์ทั้งหลัง ซึ่งจินตนาการถึงสวรรค์ บนฐานแปดเหลี่ยม สูง 22.6 เมตร และฐานเมรุกว้าง 16 เมตร ซึ่งมีขนาดใหญ่ที่สุด พร้อมประดับประดาด้วยสรรพสัตว์ต่างๆ จากเขาพระสุเมรุ เพื่อจำลองเขาพระสุเมรุตามคติในพระพุทธศาสนา ทั้งนี้เมรุลอยยังจะถูกสร้างให้มีกลไกในการเคลื่อนไหวส่วนต่างๆ ได้ อาทิ หันศีรษะ ม้วนงวง กระพริบตา กระดิกหู และมีเสียงร้องอีกด้วย
แม้หลวงพ่อคูณ ระบุไว้ในพิธีกรรมให้จัดฌาปนกิจศพ แบบเรียบง่าย แต่ด้วยการที่หลวงพ่อคูนเป็นพระผู้ปฏิบัติ ที่มีผู้คนเคารพ และต้องการให้สมเกียรติจึงขอพระราชทานเพลิงศพหลวงพ่อคูณ และจัดสร้างเมรุลอย ณ พุทธมณฑลอีสาน ริมถนนเลี่ยงเมือง พื้นที่บ้านเต่านอ ต.ศิลา อ.เมือง จ.ขอนแก่น ซึ่งสามารถรองรับศิษยานุศิษย์หลวงพ่อคูณ ที่จะมาร่วมพิธีพระราชทานเพลิงฯ ได้มากกว่า 5 แสนคน
โดยในวันที่ 29 ม.ค. 62 เวลา 17.00 น. จะเป็นพิธีพระราชทานเพลิงศพสรีระสังขารหลวงพ่อคูณ และวันที่ 30 มกราคม จะมีพิธีทำบุญอัฐิและมอบอัฐิแก่ญาติ และลอยอังคารและอัฐิของหลวงพ่อคูณลงสู่แม่น้ำโขง ที่จังหวัดหนองคาย / ที่มา News.MThai.com
ตกแต่งเมรุลอยฯ “หลวงพ่อคูณ” ใกล้แล้วเสร็จ
Link : MONO29
พิธีฆ่านกหัสดีลิงค์
เปิดแบบอนุสรณ์สถาน “หลวงพ่อคูณ” สูงเท่าตึก 10 ชั้น
นศ.แพทย์ มข. กราบสรีระสังขาร ‘หลวงพ่อคูณ’ เนื่องในวันครู
อ่าน : ภาพพิธีเก็บอัฐิ หลวงพ่อคูณ หลังพิธีถวายเพลิงสรีรสังขาร พบมวลกระดูกสุดสมบรูณ์
อ่าน : ทัพนางสีดา ฆ่านกหัสดีลิงค์ฯ ส่งดวงวิญญาณ ‘หลวงพ่อคูณ’ สู่สรวงสวรรค์
อ่าน : นกหัสดีลิงค์ คืออะไร? ความเชื่อ ศิลปะล้านนา (อีสานด้วย) หาดูยาก ภาพเยอะ!
ภาพหาดูยาก ! ประเพณี 4 เป็งตานหลัวพระเจ้า อุทิศส่วนกุศลให้กับบรรพบุรุษ
หลังจากฤดูเก็บเกี่ยวข้าวเสร็จสิ้น ชาวบ้านจะนำข้าวใหม่นำมาถวายเป็นพุทธบูชา เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับผู้ล่วงลับ และเจ้าของนาดั้งเดิม รวมทั้งเทวดา ผีปกปักษ์รักษาพื้นที่ทำกิน จากนั้นก็มีการตานหลัวหิงไฟพระเจ้าหรือฟืน เพื่อเป็นการนำไปจุด เพื่อคลายความหนาวเย็นให้กับพระพุทธเจ้า ตามความเชื่อของชาวบ้านด้วย
Link : News.mthai.com
อ่านรายละเอียดเพิ่มเติม : phichetchai.blogspot.com , www.isangate.com