ธงประจำพระองค์ ธงพระอิสริยยศ - ความรู้เกี่ยวกับที่มาของธงแต่ละสี

ธงประจำพระองค์เป็นธงประเภทหนึ่งของพระราชวงศ์ไทย ซึ่งประดับร่วมกับธงชาติไทย เพื่อถวายพระเกียรติแก่พระราชวงศ์ไทย ปรากฏใช้อยู่ทุกแห่งในประเทศไทย ต่างจากธงอีกประเภทหนึ่ง ซึ่งเรียกรวมกันตามกฎหมายธงในปัจจุบันว่า ธงพระอิสริยยศ อันเป็นธงที่ใช้ในพิธีการต่าง ๆ เป็นการพิเศษ และใช้ในสถานที่เฉพาะแห่ง

ความรู้เกี่ยวกับ ธงประจำพระองค์

ลักษณะธงประจำพระองค์เป็นธงสีพื้น

โดยหลักแล้ว ธงประจำพระองค์มีลักษณะเป็นธงสีพื้น ตามวันพระราชสมภพหรือสีที่ตามพระประสงค์ของพระองค์นั้นๆ ประดับด้วยเครื่องหมายพระปรมาภิไธยย่อ หรือพระนามาภิไธยย่อ

ส่วนพระบรมวงศานุวงศ์พระองค์อื่น เช่น สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณ์วลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี ก็มีธงประจำพระองค์ในลักษณะดังกล่าว เช่นเดียวกัน แต่มักมิได้พบเห็นบ่อยนัก นอกจากในงานพิธีซึ่งพระบรมวงศานุวงศ์พระองค์นั้น ๆ เสด็จพระราชดำเนินไปเป็นองค์ประธาน ธงประจำพระองค์เหล่านี้ไม่เพียงแต่ใช้ประดับในพระราชพิธีและพิธีการต่าง ๆ ที่เป็นทางการเท่านั้น แต่ใช้อยู่ทั่วไปอย่างไม่เป็นทางการด้วย

สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรากูร

ธงประจำพระองค์ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรากูร … ธงสีเหลือง ตราพระปรมาภิไธยย่อ ว.ป.ร. มีอุณาโลมเลข ๑๐ ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎเปล่งรัศมี พระราชสมภพวันจันทร์ จึงใช้สีเหลืองเป็นสีพื้นธง

สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี

ธงประจำพระองค์ สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี … ธงสีม่วง ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ท. ภายใต้มงกุฎขัตติยนารี พระราชสมภพวันเสาร์ จึงใช้สีม่วงเป็นสีพื้นธง

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง … ธงสีฟ้า ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ก. ภายใต้มงกุฎขัตติยราชนารี พระราชสมภพวันศุกร์ จึงใช้สีฟ้าเป็นสีพื้นธง

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธรฯ สยามบรมราชกุมารี

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธรฯ สยามบรมราชกุมารี … ธงสีม่วง ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ธ. ภายใต้พระชฎาไม่มีกรรเจียกจร พระราชสมภพวันเสาร์ จึงใช้สีม่วงเป็นสีพื้นธง

สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี

ธงประจำพระองค์ สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี … ธงสีแสด ตราพระนามาภิไธยย่อ จ.ภ. ภายใต้พระจุลมงกุฎ ประสูติวันพฤหัสบดี จึงใช้สีแสดเป็นสีพื้นธง

ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี

ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี … ธงสีแสดแดง ตราพระนามาภิไธยย่อ อ.ร. ประสูติวันพฤหัสบดี แต่ด้วยเป็นพระราชธิดาพระองค์ใหญ่ จึงใช้สีแดงเป็นสีพื้นธง แทนสีแสด

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ … ธงสีม่วง ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ส. ยอดพระนามาภิไธยย่อเป็นรูปอุณาโลม ประสูติวันเสาร์ จึงใช้สีม่วงเป็นสีพื้นธง

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา … ธงสีแสด ตราพระนามาภิไธยย่อ พ.ภ. ประสูติวันพฤหัสบดี จึงใช้สีแสดเป็นสีพื้นธง

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา … ธงสีแสด ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ร. ประสูติวันพฤหัสบดี จึงใช้สีแสดเป็นสีพื้นธง

สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าทีปังกรรัศมีโชติ มหาวชิโรตตมางกูร สิริวิบูลยราชกุมาร

สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าทีปังกรรัศมีโชติ มหาวชิโรตตมางกูร สิริวิบูลยราชกุมาร … ธงสีฟ้า ตราพระนามาภิไธยย่อ ท.ป. ประสูติวันศุกร์ จึงใช้สีฟ้าเป็นสีพื้นธง

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์

ธงค์ประจำพระองค์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์ .. ธงสีฟ้า ตราพระนามาภิไธยย่อ ส.ภ. ประสูติวันศุกร์ จึงใช้สีฟ้าเป็นสีพื้นธง

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอทิตยาทรกิติคุณ

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอทิตยาทรกิติคุณ ธงสีม่วง ตราพระนามาภิไธยย่อ อ.ก. ประสูติวันเสาร์ จึงใช้สีม่วงเป็นสีพื้นธง

ติดธงเพื่อถวายพระเกียรติ

ประชาชนชาวไทยนิยมประดับธงดังกล่าวร่วมกับธงชาติไทย เพื่อถวายพระเกียรติและแสดงความจงรักภักดีต่อพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศานุวงศ์ ถือเป็นลักษณะเด่นอย่างหนึ่ง ที่ปรากฏในวัฒนธรรมไทย

ธงเหล่านี้มีจำหน่ายตามร้านค้าขนาดเล็กและร้านเครื่องเขียน หรือร้านที่จำหน่ายธงโดยเฉพาะ โดยมีขนาดที่แตกต่างกันหลายขนาด และธงดังกล่าวนิยมพิมพ์รูปตราพระปรมาภิไธยหรือพระนามาภิไธยย่อลงบนธงเพียงด้านเดียว

ธงที่พ้นสมัยการใช้งาน

ในทางปฏิบัติธงประจำพระองค์ที่พ้นสมัยการใช้งานนั้นเป็นได้หลายกรณี ได้แก่ พระมหากษัตริย์หรือพระบรมวงศานุวงศ์พระองค์นั้นเสด็จสวรรคต สิ้นพระชนม์ หรือมีการได้รับการสถาปนาเลื่อนพระอิสริยยศ หรือทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ หรือทรงมีพระราชดำริให้ออกแบบธงใหม่ หรือทางรัฐบาลประกาศระยะเวลาในการประดับธงตราสัญลักษณ์นั้นๆ โดยส่วนมาจะเป็นธงในวาระพิเศษต่างๆ